We zeggen het zo gemakkelijk wanneer iemand ons zijn verhaal vertelt. “Ik begrijp je.” Het klinkt meelevend, invoelend. En zo is het ook vaak bedoeld. Maar hoe komt de opmerking “Ik begrijp je” bij iemand over en binnen wanneer hij je vertelt hoezeer een ingrijpende gebeurtenis de bodem onder zijn bestaan heeft weggeslagen? Grote kans dat de ander dan denkt: “Jij begrijp me? Ammehoela!”

De opmerking, “Ik begrijp je” -hoe goed bedoeld deze ook is- leidt er vaak toe dat je uit contact raakt met de ander die net zijn kwetsbare verhaal met jou gedeeld heeft. Dit zou wel eens kunnen komen, omdat de ander ervaart dat het zo ineens niet meer om hem en zijn verhaal gaat, maar dat met dit kleine zinnetje “Ik begrijp je” het perspectief in het gesprek -veelal onbewust en onbedoeld- verlegd wordt. Wie zegt: “Ik begrijp je” kan namelijk voor hij het weet de indruk wekken het verhaal van de ander te annexeren. Hij maakt het zich zogezegd eigen.

Ik herinner me een column van Ben Tiggelaar in de NRC waarin hij schrijft over “autobiografisch luisteren”. Hij bedoelt hiermee dat wij vaak de vervelende neiging hebben om een gesprek over te nemen vanuit ons eigen perspectief…

In de coachgesprekken die ik voer, ontdek ik steeds meer en beter dat het nauw luistert met het kiezen van mijn woorden als ik reageer. Zeker wanneer het gaat om ervaringen die de ander gekwetst en uit balans gebracht hebben. Ik ben me er van bewust geworden dat een zinnetje als “Ik begrijp je” er gemakkelijk toe leiden kan dat ik uit contact met de ander raak, omdat ik me meer en meer ben gaan realiseren dat de ander ten diepste niet begrepen kan worden.

“Ik begrijp Ik geef er daarom de voorkeur aan, wanneer iemand mij zijn verhaal vertelt, iets te zeggen in de geest van: “Ik merk dat het je veel doet… dat het je tot op het bot raakt…” Om vervolgens met hem te zoeken naar welke be-teken-is aan zijn verhaal te geven is. Dit heet empathisch luisteren, dat wil zeggen niet alleen luisteren met je oren, maar ook met je ogen en vooral met je hart… Het betekent vaak ook er op tijd het zwijgen toe doen…